1188

Jak budować świadome ojcostwo?

Młodzi rodzice coraz częściej odchodzą od modelów rodziny, które były im znane z ich własnych domów. Zazwyczaj wolą oni zmierzać w kierunku bardziej partnerskiego rozkładu zadań. Zwłaszcza rola ojca w ostatnich latach ulega metamorfozom - młodzi ojcowie coraz częściej pragną budować świadomą, zaangażowaną postawę rodzicielską.

Pomoc jest dostępna

Rola rodzica to nie lada wyzwanie, które potrafi wiązać się z wieloma kryzysami. Jeśli czujesz się przytłoczony lub przytłoczona swoją sytuacją życiową lub rodzinną, możesz skorzystać z pomocy psychologa lub psychoterapeuty – znajdziesz ich na przykład w zespole Ośrodka Psychoterapii i Pomocy Psychologicznej Pomarańczowe Ja w Poznaniu.

Jakie wzory ojca mamy z przeszłości?

Każdy wynosi ze swojego dzieciństwa i wcześniejszych doświadczeń jakąś wizję tego, na czym polega bycie ojcem. Figur ojcowskich możemy mieć w życiu wiele - w pierwszej kolejności wzrok pada zapewne na biologicznego ojca lub głównego opiekuna, z którym się wychowywaliśmy, jeśli ktoś taki towarzyszył nam na co dzień w naszym dzieciństwie. Ale w kształtowaniu ojcowskich wzorców biorą też udział inne osoby – inny ważni dorośli, na których mogliśmy w jakikolwiek sposób oprzeć się w dzieciństwie. Może to być bliski wujek, przyjaciel rodziny, nauczyciel czy trener - każdy, z kim byliśmy w stanie stworzyć ważną i silną relację na pierwszych etapach życia.

Wchodzimy więc w dorosłość i w nowe rodziny z zestawem dobrodziejstw i ograniczeń przeszłych doświadczeń. Mamy jakieś wspomnienia i nawyki wynikające z tych wcześniejszych doświadczeń, jakąś wiedzę i automatyzmy na temat tego, jak mogą wyglądać relacje rodzinne – w tym relacje ojca z matką i z jego potomstwem. Później, gdy sami stajemy się rodzicami mamy tendencje do odtwarzania tych doświadczeń - to naturalne: czerpiemy z lekcji, które wcześniej dało nam życie.

Jakie są te lekcje? Jaki mamy obraz ojca z poprzednich pokoleń?

Oczywiście nie zawsze, jednak bardzo często “ojciec” poprzednich pokoleń to w zapisach naszych doświadczeń postać odległa i niedostępna, emocjonalnie niedostępna. Rolą mężczyzny dawniej najczęściej było zapewnienie rodzinie bytu materialnego – rzadziej angażował się on w czynności opiekuńcze względem dziecka lub w budowanie empatycznej, emocjonalnej relacji z potomstwem (choć zapewne są także odstępstwa od tej reguły, mówimy tu raczej o pewnym trendzie, a nie o zjawisku, które miałoby dotyczyć wszystkich).

Dziś w kolei rozkład ról i zadań rodzicielskich między obojgiem rodziców zmierzają bardziej w kierunku symetrii. Wraz ze zmianami kulturowymi wykształciła się idea bardziej partnerskiego modelu budowania pary i rodziny, w którym często każdy z partnerów jest aktywny zawodowo i każdy w podobnym stopniu angażuje się w zadania rodzicielskie. Powoduje to, że ojcowie coraz częściej i coraz chętniej angażują się w budowanie świadomej i uważnej postawy rodzicielskiej. Są obecni nie tylko fizycznie, ale też emocjonalnie w kontakcie z żoną czy partnerką na etapie ciąży i porodu a później - w relacji z dzieckiem, angażując się także w czynności pielęgnacyjne, takie jak kąpanie, przewijanie czy tulenie do snu.

Ojciec - ważna i cenna postać

Mitem jest funkcjonująca w niektórych kręgach myśl, że to kobiety jako jedyne są przygotowane do opiekowania się dzieckiem na pierwszych etapach życia (lub w delikatniejszej wersji - że pełnienie tych ról przychodzi im łatwiej, niż mężczyznom). Oczywiście wszyscy różnimy się między sobą i przejawiamy różne cechy, ale matki także przeżywają zmęczenie, obawy, wątpliwości, poczucie niepewności i pragną przekonać się, czy mogą wystarczająco dobrze podołać wyzwaniom rodzicielstwa. Uczucia te mogą być intensywne szczególnie w przypadku przychodzenia na świat pierwszego dziecka.

W obliczu tak licznych wyzwań i niepewności, z jakimi zmagają się młodzi rodzice, działanie w duecie może bardzo wiele ułatwić. Połączenie sił umożliwia odciążanie się wzajemnie i większy poziom wsparcia, zwłaszcza w newralgicznych okresach życia rodziny. Ojciec jest więc bardzo potrzebny - począwszy od współgrania z matką w pierwszych etapach opieki, przechodząc później do budowania świadomej relacji z dorastającym dzieckiem.

Budowanie przez ojca świadomej i zaangażowanej relacji z potomstwem (takiej, w której jest miejsce na emocje, bliskość i realną więź) przynosi wiele korzyści dla rozwoju dziecka.

Dowiedziono, że interakcje zachodzące pomiędzy ojcem i synem/córką mają wpływ na rozwój psychospołeczny dziecka a w konsekwencji na sposób, w jaki będzie ono w stanie budować i utrzymywać relacje w dorosłym życiu (podobnie odnosi się to do roli, jaką pełni matka).

Warto wziąć też pod uwagę tzw. koncepcję rodzinnego wychowania do radości życia, której autorką jest Natalia Han–Ilgiewicz. Mówi ona, że gdy relacje ojca z dzieckiem są satysfakcjonujące, wpływają pozytywnie na ogólny rozwój dziecka, kształtuje się u dziecka otwarta postawa na ludzi, wyzwala się aktywność oraz radość życia (Dąbrowska, 2003).

Inna specjalistka, Małgorzata Sitarczyk (2002), wymienia pięć sfer psychicznych funkcjonowania dziecka, do rozwoju których przyczynia się zaangażowana obecność ojca. To pozwala zobrazować, jak znaczący wpływ na obecność zaangażowanego w relację z dzieckiem ojca.

• Sfera społeczna (przystosowanie społeczne, zdolność do budowania relacji)
• Sfera moralna (świadomość moralności, etyki i wrażliwość na te jakości)
• Sfera intelektualna (funkcjonowanie intelektualne, proces edukacji)
• Sfera emocjonalna (związana z emocjonalnością i jej zaburzeniami)
• Sfera osobowości (związana z samooceną i cechami charakteru)

Zauważmy, że budowanie świadomej postawy rodzicielskiej nie tylko przez matkę, ale także przyczynia się do prawidłowego rozwoju dziecka. Chodzi tu jednocześnie o taką postawę względem dziecka, która będzie przede wszystkim uważna na jakość kontaktu i budowanej w rodzinie relacji pomiędzy wszystkimi jej członkami - to finalnie stanowi bazę pod relacje, które będzie następnie budowało dziecko w dorosłym życiu.

Ośrodek Psychoterapii i Pomocy Psychologicznej „Pomarańczowe Ja”
ul. Czajcza 2A/13
61-546 Poznań

Telefon: 515 321 007
https://www.terapiapoznan.pl/kontakt/

Gdzie kupować podręczniki szkolne?

▪ ▪ ▪

2788

15.07.2016

Okres wakacji to nie tylko czas odpoczynku, ale również okres przygotowań do nowego roku szkolnego. Znalezienie taniego tornistra, kredek, zeszytów itp. nie stanowi zazwyczaj problemu, jednak zakup...

Zerówka w przedszkolu – zalety i wady

▪ ▪ ▪

5219

26.03.2015

Wielu rodziców zastanawia się, czego można oczekiwać od zerówki przedszkolnej i jak wygląda opieka nad dzieckiem w tego typu placówce. Przedstawiamy najczęściej przytaczane zalety i wady oddziału...

Białko w diecie dzieci

▪ ▪ ▪

2717

18.08.2016

Białko jest ważnym składnikiem diety dziecka. Rodzice często nie zdają sobie jednak sprawy z  roli, jaką odpowiednia ilość i  jakość tego składnika ogrywa w  zdrowym wzroście ich pociech....

ssUśnij wreszcie! Pokonujemy problemy dzieci z zasypianiem

▪ ▪ ▪

2795

20.10.2015

Dziecko nie śpi, nie śpią rodzice. To już nawet nie chodzi o to, że rozrabiający wieczorem maluch nie pozwala odpocząć innym domownikom. Niedosypianie, także dziecka, wywołuje zaburzenia koncentracji...

Matkozaury w miejscach publicznych

▪ ▪ ▪

3538

07.09.2015

Sytuacja matek w Polsce bywa różna. Była już nagonka na te, które wybrały karmienie piersią w miejscach publicznych, teraz przyszedł czas na przewijanie. Skąd biorą się te problemy i kim są...

Proste zabawy rozwijające logiczne myślenie

▪ ▪ ▪

5892

18.12.2015

Zabawa to jedna z form aktywności, w której każde dziecko chętnie uczestniczy. Dzięki niej maluchy poznają otaczający je świat, uczą się współdziałać w grupie i nawiązują kontakty rówieśnicze....